Tiểu gấp: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Tiểu gấp (urgent urination) là tình trạng đột ngột buồn tiểu dữ dội, khó nhịn, thường kèm theo tăng tần suất tiểu tiện. Đây không chỉ là một vấn đề nhỏ về tiết niệu mà đôi khi còn là dấu hiệu cảnh báo của nhiều bệnh lý nghiêm trọng, từ những nhiễm trùng thông thường ở đường tiết niệu cho đến các rối loạn phức tạp của thần kinh bàng quang.

Triệu chứng tiểu gấp cũng là một trong những triệu chứng nổi bật của bệnh bàng quang tăng hoạt (OAB). Năm 2003, Stewart W.F và các cộng sự thực hiện bài nghiên cứu "Prevalence and burden of overactive bladder in the United States" (Tạm dịch: Tỷ lệ hiện mắc và gánh nặng của bàng quang tăng hoạt ở Hoa Kỳ) cho thấy rằng có đến 16,4% dân số trưởng thành gặp phải tình trạng OAB, với tỷ lệ tương đương ở cả nam (16%) và nữ (16,9%). (1)

Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về tiểu gấp là gì, các triệu chứng của tiểu gấp, những nguyên nhân có thể gây ra tình trạng này, mức độ nguy hiểm tiềm ẩn và các phương pháp chữa trị hiện nay. Từ đó, bạn có thể sớm nhận ra các dấu hiệu và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế phù hợp để cải thiện tình trạng  của mình.

Tiểu gấp là gì?

Tiểu gấp là tình trạng người bệnh có cảm giác buồn tiểu ập đến một cách đột ngột, dữ dội và khó kiểm soát, khiến người mắc phải đi tiểu ngay lập tức, lượng nước tiểu mỗi lần rất ít. Nếu không kịp phản ứng, có thể xảy ra hiện tượng són tiểu. 

Về cơ chế sinh lý, nguyên nhân sâu xa của tình trạng này nằm ở sự co thắt không tự chủ của cơ chóp bàng quang trong khi bàng quang đang chứa nước tiểu, cho thấy có sự bất thường trong quá trình kiểm soát hoạt động của bàng quang. Một số dấu hiệu điển hình của tiểu gấp bao gồm cảm giác buồn tiểu đến rất nhanh và mạnh, khó hoặc không thể nhịn tiểu, và thường xuyên lo lắng về việc tìm nhà vệ sinh kịp thời.

Tiểu gấp ảnh hưởng đến cuộc sống người bệnh, gây ra sự bất tiện, lo lắng, và hạn chế tham gia vào các hoạt động xã hội cũng như công việc do nỗi sợ không thể kiểm soát được nhu cầu đi tiểu. 

Nghiên cứu của Hội Tiết niệu-Thận học Việt Nam vào năm 2016 đã chỉ ra rằng, có đến 26,6% người trưởng thành gặp phải tình trạng tiểu gấp. Đáng chú ý, tỷ lệ mắc bệnh này có sự khác biệt rõ rệt giữa nam và nữ, với 14,6% ở nữ giới và 9,4% ở nam giới.(2)

Tiểu gấp khác với tiểu nhiều lần (frequency) là đi tiểu trên 8 lần/ngày, tiểu đêm (nocturia) là thức dậy ban đêm để đi tiểu hay tiểu không kiểm soát (incontinence) là són tiểu ngoài ý muốn thì tiểu gấp (urgency) chỉ đặc trưng bởi cảm giác buồn tiểu khẩn cấp.

Triệu chứng của tiểu gấp là gì?

Tiểu gấp có 5 triệu chứng đặc trưng quan trọng, thường xuất hiện riêng lẻ hoặc đồng thời, làm suy giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống của người bệnh.

• Cảm giác buồn tiểu đột ngột, dữ dội: Người bệnh cảm thấy nhu cầu đi tiểu xuất hiện bất ngờ, không thể kiềm chế và phải tìm nhà vệ sinh ngay lập tức. Cảm giác này thường đến không báo trước và có thể xảy ra ngay cả khi bàng quang chưa đầy.
• Tần suất đi tiểu tăng cao: Người bệnh thường đi tiểu hơn 8 lần/ngày, gấp đôi so với bình thường (3-6 lần/ngày). Điều này khiến họ luôn trong tình trạng lo lắng tìm nhà vệ sinh, ảnh hưởng đến công việc và hoạt động xã hội.
• Thức dậy ban đêm để đi tiểu nhiều lần: Người bệnh phải thức dậy 2 lần trở lên mỗi đêm để đi tiểu, gây gián đoạn giấc ngủ, dẫn đến mệt mỏi vào ban ngày và suy giảm khả năng tập trung.
• Khó chịu vùng bàng quang: Xuất hiện cảm giác khó chịu, căng tức ở vùng bụng dưới khi bàng quang chứa một lượng nước tiểu rất nhỏ, kết hợp với áp lực tâm lý khi tiếp xúc với các yếu tố kích thích như tiếng nước chảy.
• Trong trường hợp do nhiễm trùng đường tiết niệu, người bệnh còn có thể cảm thấy nóng rát khi tiểu, nước tiểu đục hoặc có máu.

Tiểu gấp là biểu hiện của bệnh gì?

Tiểu gấp là triệu chứng nổi bật của nhiều bệnh lý liên quan đến hệ tiết niệu và thần kinh. Nó thường xuất hiện như dấu hiệu đặc trưng của hội chứng bàng quang tăng hoạt (OAB), nhiễm khuẩn đường tiết niệu và các bệnh lý thần kinh ảnh hưởng đến chức năng bàng quang.

• Bàng quang tăng hoạt (OAB): Theo nghiên cứu của P Moorthy và các cộng sự, "Prevalence of overactive bladder in Asian men: an epidemiological survey" (Tạm dịch: Tỷ lệ hiện mắc bàng quang tăng hoạt ở nam giới châu Á: một khảo sát dịch tễ học) cho thấy một trong những triệu chứng hàng đầu của bệnh OAB là tiểu gấp, chiếm 34%. Bệnh gây co thắt cơ chóp bàng quang không tự chủ trong giai đoạn chứa đựng nước tiểu.
• Nhiễm khuẩn đường tiết niệu: Khi vi khuẩn xâm nhập gây viêm niêm mạc bàng quang, khiến cơ chóp bàng quang co thắt bất thường.
• Bệnh lý thần kinh: Như đột quỵ, Parkinson, đa xơ cứng, tổn thương tủy sống làm rối loạn dẫn truyền thần kinh điều khiển bàng quang.
• Sỏi đường tiết niệu: Sỏi bàng quang hoặc niệu quản kích thích niêm mạc, gây cảm giác buồn tiểu dữ dội.
• Rối loạn cơ sàn chậu: Sa các tạng trong tiểu khung tạo áp lực lên bàng quang, gây kích thích tiểu gấp.
• Tiểu đường và các bệnh chuyển hóa: Gây tổn thương thần kinh chi phối bàng quang, làm mất khả năng kiểm soát nhu cầu tiểu tiện.
• Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt (BPH): Ở nam giới, tuyến tiền liệt phì đại gây tắc nghẽn đường tiểu, kích thích co thắt bàng quang.
• Suy giảm nội tiết tố: Ở phụ nữ mãn kinh, thiếu oestrogen làm teo niêm mạc bàng quang và niệu đạo, làm tăng tiểu gấp.

Nguyên nhân của tiểu gấp là gì?

Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến tiểu gấp thường liên quan đến sự kích thích quá mức hoặc rối loạn chức năng của bàng quang và các dây thần kinh kiểm soát hoạt động tiểu tiện. Chúng tôi đã tổng hợp 13 nguyên nhân chính, bao gồm 8 yếu tố bệnh lý và 5 yếu tố lối sống và môi trường, có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng tiểu gấp.

1. Nguyên nhân do bệnh lý:

• • Nhiễm khuẩn đường tiết niệu (UTI): Vi khuẩn xâm nhập và gây viêm nhiễm niêm mạc bàng quang, tạo cảm giác buồn tiểu liên tục, kèm theo tiểu buốt và đau vùng bụng dưới.
  • Bàng quang tăng hoạt: Tình trạng cơ chóp bàng quang co thắt không tự chủ, gây ra cảm giác buồn tiểu dữ dội ngay cả khi bàng quang chứa lượng nước tiểu rất nhỏ. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây tiểu gấp.
  • Phì đại tuyến tiền liệt: Ở nam giới trên 50 tuổi, tuyến tiền liệt phì đại tạo áp lực lên niệu đạo, gây tắc nghẽn dòng tiểu, khiến bàng quang phải co bóp mạnh hơn, dẫn đến cảm giác tiểu gấp và tiểu không hết.
  • Suy yếu cơ sàn chậu: Thường gặp ở phụ nữ sau sinh hoặc mãn kinh, làm giảm khả năng nâng đỡ bàng quang, tăng áp lực lên cơ thắt niệu đạo, gây tiểu gấp và tiểu không kiểm soát.
  • Bệnh lý thần kinh như Parkinson, đa xơ cứng, đột quỵ, chấn thương tủy sống gây rối loạn truyền tín hiệu thần kinh điều khiển bàng quang, dẫn đến cảm giác tiểu gấp không kiểm soát.
  • Sỏi bàng quang và niệu quản: Sỏi di chuyển trong đường tiết niệu gây kích thích và viêm niêm mạc, tạo cảm giác buồn tiểu dữ dội, có thể kèm theo đau vùng bụng dưới.
  • Bệnh lý chuyển hóa: Bệnh tiểu đường làm tăng thể tích nước tiểu và có thể gây tổn thương thần kinh chi phối bàng quang. Béo phì tạo áp lực lên bàng quang và cơ sàn chậu, làm tăng nguy cơ tiểu gấp.
  • Thuốc điều trị: Một số loại thuốc như lợi tiểu, thuốc giãn cơ trơn, thuốc hạ huyết áp có thể làm tăng lượng nước tiểu hoặc ảnh hưởng đến cơ chế kiểm soát bàng quang.

2. Nguyên nhân do lối sống và môi trường:

• • Thực phẩm và đồ uống kích thích: Caffeine, rượu bia, nước có gas và đồ ăn cay nóng có khả năng kích thích bàng quang, làm tăng tần suất và mức độ buồn tiểu.
  • Căng thẳng và lo âu: Tình trạng căng thẳng kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, có thể làm tăng co thắt cơ bàng quang và giảm ngưỡng cảm nhận cảm giác buồn tiểu.
  • Thói quen uống nước không hợp lý: Uống quá nhiều nước trong thời gian ngắn hoặc uống nhiều nước gần giờ đi ngủ làm tăng áp lực lên bàng quang, dẫn đến tiểu gấp và tiểu đêm.
  • Môi trường lạnh: Nhiệt độ thấp có thể gây co mạch máu và tăng lượng nước tiểu, đồng thời kích thích cảm giác buồn tiểu.
  • Tư thế và vận động: Hoạt động thể chất nặng, ngồi lâu hoặc các động tác tạo áp lực lên vùng bụng dưới có thể làm tăng cảm giác buồn tiểu.

Các nguyên nhân này có thể tác động đơn lẻ hoặc phối hợp, gây ra những ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Tuy nhiên, nếu triệu chứng xuất hiện đột ngột hoặc kéo dài mà không thuyên giảm, việc thăm khám bác sĩ là cần thiết để xác định nguyên nhân chính xác và có phương pháp điều trị phù hợp.

Tiểu gấp có nguy hiểm không?

Tiểu gấp, dù không nguy hiểm nhưng tình trạng kéo dài hoặc xảy ra thường xuyên lại là dấu hiệu cảnh báo về những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, đòi hỏi sự quan tâm và theo dõi sát sao. Bên cạnh đó, tiểu gấp còn tác động tiêu cực đến nhiều khía cạnh của cuộc sống người bệnh.

Dưới đây là 6 ảnh hưởng cụ thể của tiểu gấp kéo dài:

1. Ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe tâm lý: Việc phải thức giấc nhiều lần trong đêm để đi tiểu gây ra tình trạng mất ngủ mãn tính, dẫn đến mệt mỏi, suy giảm khả năng tập trung vào ban ngày, và tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tâm lý như lo âu và trầm cảm.

2. Hạn chế trong công việc và hoạt động xã hội: Nỗi lo thường trực về việc phải tìm nhà vệ sinh gấp gáp khiến người bệnh có xu hướng tránh né các hoạt động kéo dài, hạn chế tham gia các sự kiện xã hội, và gặp nhiều bất tiện trong công việc hàng ngày.

3. Ảnh hưởng đến sức khỏe tình dục và các mối quan hệ: Sự lo lắng và thiếu tự tin do tiểu gấp có thể làm giảm ham muốn tình dục, gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống vợ chồng và tạo ra căng thẳng trong các mối quan hệ cá nhân.

4. Biểu hiện của các bệnh lý tiềm ẩn nghiêm trọng: Tiểu gấp, đặc biệt khi xuất hiện đột ngột và đi kèm với các triệu chứng sau, có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng cần được thăm khám và điều trị kịp thời:

• • Nhiễm khuẩn đường tiết niệu nghiêm trọng.
  • Sỏi đường tiết niệu.
  • Ung thư bàng quang (đặc biệt khi có tiểu máu không đau).
  • Bệnh lý thần kinh trung ương (ví dụ: u tủy, xơ cứng rải rác).
  • Bệnh lý tuyến tiền liệt (ở nam giới).

5. Tăng nguy cơ té ngã và chấn thương (đặc biệt ở người cao tuổi): Việc phải vội vã đi vệ sinh vào ban đêm làm tăng nguy cơ vấp ngã và chấn thương. Thống kê cho thấy một tỷ lệ đáng kể người cao tuổi bị tiểu gấp đã từng bị té ngã, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như gãy xương.

6. Biến chứng của tiểu gấp không kiểm soát: Nếu không được điều trị, tiểu gấp có thể tiến triển thành tiểu gấp không tự chủ (són tiểu gấp), gây ra các vấn đề về da vùng sinh dục, tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát, và ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý và các mối quan hệ xã hội.

Tiểu gấp được chẩn đoán như thế nào?

Để chẩn đoán tiểu gấp, bác sĩ cần thông tin chi tiết từ người bệnh, bao gồm nhật ký đi tiểu 3-7 ngày (thời điểm, tần suất, lượng nước tiểu, triệu chứng). Trong thăm khám, bác sĩ hỏi về tiền sử bệnh, thời điểm khởi phát, tần suất tiểu đêm, đau buốt khi tiểu, các bệnh lý nền và thuốc đang dùng.

Các xét nghiệm thường được chỉ định bao gồm xét nghiệm nước tiểu để tìm nhiễm trùng, cấy nước tiểu để xác định vi khuẩn, xét nghiệm máu để đánh giá chức năng thận, đường huyết, đo thể tích nước tiểu tồn lưu để đánh giá khả năng làm rỗng bàng quang, và siêu âm đường tiết niệu để kiểm tra cấu trúc. Các thăm dò chuyên sâu hơn như niệu động học, nội soi bàng quang, MRI có thể được chỉ định tùy trường hợp để xác định nguyên nhân chính xác.

6 Cách điều trị đi tiểu gấp hiệu quả

Tiểu gấp cảm giác buồn tiểu đột ngột, dữ dội và khó kìm nén có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Hội chứng này thường xuất hiện cùng các triệu chứng khác của bàng quang tăng hoạt (OAB), gây phiền toái trong sinh hoạt hàng ngày và ảnh hưởng đến giấc ngủ. Khi chọn phương pháp điều trị tiểu gấp, hiệu quả phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và nguyên nhân gây bệnh. Dưới đây là các phương pháp điều trị từ hiệu quả nhanh nhất đến những phương pháp đòi hỏi thời gian dài hơn để đạt kết quả tối ưu.

Các phương pháp điều trị tiểu gấp hiệu quả bao gồm:

1. Điều trị bằng thuốc (theo chỉ định bác sĩ)
2. Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe hỗ trợ điều trị tiểu gấp
3. Thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt
4. Tập luyện cho bàng quang
5. Vật lý trị liệu
6. Can thiệp phẫu thuật nâng cao

Điều trị bằng thuốc (theo chỉ định bác sĩ)

Điều trị bằng thuốc là phương pháp can thiệp trực tiếp và nhanh chóng để kiểm soát triệu chứng tiểu gấp. Thuốc nhắm vào cơ chế gây bệnh, giúp giảm các cơn co thắt không tự chủ của bàng quang và tăng khả năng chứa đựng nước tiểu.

3 loại thuốc điều trị tiểu gấp theo chỉ định của bác sĩ gồm:

• Thuốc kháng muscarinic là nhóm thuốc ưu tiên hàng đầu, có tác dụng ức chế các thụ thể muscarinic trên cơ chóp bàng quang, từ đó làm giảm tần suất và cường độ các cơn co thắt bàng quang, đồng thời tăng dung tích chứa nước tiểu. Các thuốc điển hình bao gồm oxybutynin, tolterodine, solifenacin và fesoterodine.
• Thuốc chủ vận beta-3, giúp thư giãn cơ bàng quang trong giai đoạn tích trữ nước tiểu, làm tăng khả năng chứa đựng của bàng quang. Mirabegron là đại diện chính, thường ít gây tác dụng phụ khô miệng so với thuốc kháng muscarinic.
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng. Trong một số trường hợp, các thuốc này được sử dụng với liều thấp để điều trị tiểu gấp, có tác dụng giảm co thắt bàng quang và tăng sức cản ở niệu đạo.

Lợi ích: Phương pháp này giúp kiểm soát triệu chứng tiểu gấp một cách hiệu quả và tương đối nhanh chóng, cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Hiệu quả: Thường có thể nhận thấy hiệu quả giảm triệu chứng sau 1-2 tuần sử dụng thuốc và đạt được hiệu quả tối ưu sau khoảng 4-8 tuần điều trị liên tục theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Rủi ro tiềm ẩn: Các tác dụng phụ có thể xảy ra bao gồm khô miệng, táo bón, mờ mắt. Đặc biệt ở người cao tuổi, thuốc kháng muscarinic có thể ảnh hưởng đến nhận thức. Do đó, việc tuân thủ chặt chẽ chỉ định của bác sĩ và tái khám định kỳ là rất quan trọng để theo dõi hiệu quả và quản lý tác dụng phụ.

Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khoẻ hỗ trợ điều trị tiểu gấp

Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe hỗ trợ điều trị tiểu gấp là lựa chọn tiện lợi, an toàn và khả năng sử dụng lâu dài tại nhà. Các sản phẩm này thường có nguồn gốc từ thảo dược thiên nhiên, ít gây tác dụng phụ đáng kể.

Vương Niệu Đan là một thực phẩm bảo vệ sức khỏe tiêu biểu, được nghiên cứu và sản xuất bởi Công ty Cổ phần Dược phẩm Thái Minh, với các thành phần tự nhiên được biết đến với khả năng hỗ trợ cải thiện chức năng bàng quang và giảm các triệu chứng tiểu gấp:

• Vispo từ cọ lùn: Chiết xuất bằng công nghệ CO2 siêu tới hạn, có tác dụng ức chế thụ thể muscarinic tại cơ chóp bàng quang, giúp giảm kích thích bàng quang và giảm số lần đi tiểu trong ngày.
• Uvarox (Varuna, ô dược, cỏ đuôi ngựa): Hỗ trợ tăng sức chứa của bàng quang, nâng cao ngưỡng kích thích buồn tiểu và cải thiện tuần hoàn máu ở vùng cơ sàn chậu.
• Nữ lang: Chứa acid Valerenic và Valepotriates, có tác dụng an thần, giúp thư giãn hệ thần kinh, từ đó cải thiện chất lượng giấc ngủ, đặc biệt hữu ích cho những người bị tiểu đêm.
• Hạt bí đỏ: Được biết đến với khả năng tăng cường trương lực cơ sàn chậu, góp phần hỗ trợ kiểm soát tiểu tiện và giảm tình trạng tiểu không tự chủ.

Lợi ích: Phương pháp này mang lại sự tiện lợi khi sử dụng tại nhà, thường an toàn và có thể dùng trong thời gian dài để hỗ trợ cải thiện các triệu chứng tiểu gấp một cách tự nhiên.

Hiệu quả của Vương Niệu Đan có thể cảm nhận được sau khoảng 2-4 tuần sử dụng với liều 6 viên/ngày, chia làm 2 lần. Để đạt được hiệu quả tối ưu, nên duy trì sử dụng liên tục trong 2-3 tháng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đây là sản phẩm hỗ trợ và hiệu quả có thể khác nhau tùy thuộc vào cơ địa và tình trạng sức khỏe của mỗi người.

Rủi ro tiềm ẩn: Do thành phần từ thảo dược tự nhiên, Vương Niệu Đan thường ít gây tác dụng phụ. Tuy nhiên, người dùng vẫn nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có bất kỳ lo ngại nào hoặc đang sử dụng các loại thuốc khác.

Thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt

Chế độ ăn uống lành mạnh và sinh hoạt hợp lý tạo nền tảng điều trị tận gốc cho tình trạng tiểu gấp. Phương pháp này giúp cải thiện sức khỏe tổng thể, giảm căng thẳng cho hệ tiết niệu và tăng cường kiểm soát bàng quang. Mặc dù đòi hỏi thời gian và sự kiên trì, những thay đổi này mang lại hiệu quả bền vững và giảm nguy cơ tái phát.

Thay đổi chế độ ăn uống:

• Hạn chế đồ uống chứa caffeine và rượu. Caffeine trong cà phê, trà đen, chocolate và đồ uống có ga kích thích bàng quang và tăng lượng nước tiểu. Rượu bia cũng có tác dụng lợi tiểu và làm tăng tần suất đi tiểu.
• Giảm thực phẩm cay nóng và axit. Thực phẩm cay như ớt, tiêu và thực phẩm nhiều axit như cà chua, cam quýt có thể kích thích bàng quang, làm trầm trọng thêm tình trạng tiểu gấp.
• Kiểm soát lượng nước uống. Duy trì lượng nước uống đủ 1,5-2 lít mỗi ngày, uống đều trong ngày và giảm lượng nước uống 2-3 giờ trước khi đi ngủ để giảm tiểu đêm.

Thay đổi chế độ sinh hoạt:

• Duy trì cân nặng hợp lý. Thừa cân, béo phì tạo áp lực lên bàng quang và sàn chậu, làm tăng nguy cơ tiểu gấp. Giảm 5-10% trọng lượng cơ thể có thể cải thiện đáng kể các triệu chứng.
• Tập luyện thể dục đều đặn. Hoạt động thể chất 30 phút mỗi ngày giúp kiểm soát cân nặng, giảm căng thẳng và tăng cường sức khỏe tổng thể, gián tiếp cải thiện chức năng bàng quang.
• Quản lý căng thẳng. Stress làm trầm trọng thêm các triệu chứng tiểu gấp. Các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga hoặc hít thở sâu giúp giảm căng thẳng và cải thiện kiểm soát bàng quang.

Tập luyện cho bàng quang

Tập luyện bàng quang là phương pháp hiệu quả giúp tăng cường khả năng kiểm soát bàng quang và giảm tần suất tiểu gấp. Cách tiếp cận này dựa trên việc tái lập thói quen đi tiểu có kiểm soát, cải thiện dung tích bàng quang và khả năng nhịn tiểu.

• Lập lịch đi tiểu theo giờ cố định là nền tảng của phương pháp này. Thay vì đi tiểu mỗi khi cảm thấy buồn tiểu, người bệnh sẽ đi tiểu theo thời gian biểu, ban đầu cách nhau 2-3 giờ, sau đó tăng dần khoảng cách lên 3-4 giờ. Phương pháp này giúp tái lập kiểm soát bàng quang và giảm tình trạng tiểu gấp.
• Nhật ký đi tiểu đóng vai trò quan trọng trong quy trình tập luyện. Người bệnh ghi lại thời gian, lượng nước uống vào và các lần đi tiểu, cùng với mức độ tiểu gấp nếu có. Bác sĩ sử dụng dữ liệu này để đánh giá tiến triển và điều chỉnh phương pháp tập luyện cho phù hợp.
• Kỹ thuật trì hoãn đi tiểu giúp tăng cường khả năng kiểm soát bàng quang. Khi cảm thấy buồn tiểu, người bệnh thực hiện các kỹ thuật như hít thở sâu, co thắt cơ sàn chậu và tạo sự xao lãng để trì hoãn việc đi tiểu, ban đầu 5 phút, sau đó tăng dần lên 15-30 phút.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu hoàn toàn tập trung vào việc tăng cường sức mạnh cơ sàn chậu để hỗ trợ niệu đạo và bàng quang. Việc tăng cường nhóm cơ này chắc chắn giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của tình trạng tiểu gấp ở người bệnh. Cơ sàn chậu khỏe mạnh có khả năng kiểm soát hoạt động của bàng quang tốt hơn, trì hoãn cảm giác buồn tiểu và tăng khả năng giữ nước tiểu.

• Bài tập Kegel là nền tảng của vật lý trị liệu cơ sàn chậu. Để thực hiện đúng cách, bạn cần xác định nhóm cơ sàn chậu (nhóm cơ bạn dùng để ngừng dòng tiểu). Sau đó, co thắt nhóm cơ này trong khoảng 5 giây, giữ nguyên tư thế, rồi thư giãn hoàn toàn trong 5 giây. Lặp lại động tác co và thư giãn này từ 10 đến 15 lần cho mỗi lần tập. Nên thực hiện bài tập Kegel đều đặn 3 lần mỗi ngày để đạt được hiệu quả tốt nhất.
• Kết hợp tập luyện bằng hệ thống phản hồi sinh học (biofeedback), sử dụng thiết bị hỗ trợ nhận biết và co thắt cơ sàn chậu đúng cách. 
• Kích thích điện cơ sàn chậu cũng là kỹ thuật bổ sung hiệu quả, sử dụng dòng điện cường độ thấp để kích thích co thắt cơ, đặc biệt hữu ích cho người khó cảm nhận hoặc chủ động co thắt cơ sàn chậu. Người bệnh thường nhận thấy sự cải thiện đáng kể sau 6-12 tuần tập luyện kiên trì và đều đặn. Hiệu quả sẽ càng cao hơn khi kết hợp vật lý trị liệu với các phương pháp khác như tập luyện bàng quang và điều chỉnh lối sống.

Can thiệp phẫu thuật nâng cao

3 phương pháp can thiệp nâng cao cho tiểu gấp sau đây chỉ nên được cân nhắc khi các phương pháp trên thất bại hoặc tình trạng bệnh nghiêm trọng ảnh hưởng đến cuộc sống.

• Tiêm Botox vào bàng quang, một lựa chọn cho tiểu gấp kháng trị, ức chế acetylcholine, giảm co thắt cơ chóp bàng quang. Hiệu quả sau 1-2 tuần, kéo dài 6-9 tháng, giảm tiểu gấp 70-80%.
• Kích thích thần kinh (SNS và PTNS) điều chỉnh dây thần kinh bàng quang, giảm tiểu gấp 60-70% và cải thiện chất lượng sống. Phẫu thuật tăng dung tích bàng quang, biện pháp cuối cùng cho ca nặng, mở rộng bàng quang bằng ruột, giảm áp lực và tiểu gấp, nhưng có nguy cơ biến chứng và cần thông tiểu.
• Liệu pháp tâm lý (CBT) và nhóm hỗ trợ giúp người bệnh đối phó với lo âu và trầm cảm liên quan. Kết hợp các phương pháp điều trị thường mang lại hiệu quả tối ưu, phác đồ tùy thuộc vào từng cá nhân.

Bị tiểu gấp khi nào cần đi khám bác sĩ?

Khi gặp phải chứng tiểu gấp, phần lớn các trường hợp không đòi hỏi can thiệp y tế khẩn cấp. Tuy nhiên, có những dấu hiệu cảnh báo mà bạn tuyệt đối không nên bỏ qua và cần thăm khám bác sĩ ngay lập tức. Đó là khi bạn nhận thấy 3 dấu hiệu sau đây:

• Tiểu ra máu, khiến nước tiểu có màu hồng, đỏ hoặc nâu, là dấu hiệu có thể liên quan đến nhiều vấn đề nghiêm trọng.
• Đau dữ dội khi đi tiểu, với cảm giác rát buốt hoặc nóng bỏng, thường là biểu hiện của nhiễm trùng đường tiết niệu cấp tính.
• Tiểu gấp kéo dài không có dấu hiệu cải thiện sau 2-4 tuần áp dụng các biện pháp tự chăm sóc, bạn cũng cần tìm đến chuyên gia y tế. Các triệu chứng đi kèm đáng lo ngại như sốt cao, đau vùng thắt lưng (vùng thận), đau khi quan hệ tình dục hoặc cảm giác áp lực nặng ở vùng bụng dưới có thể là dấu hiệu của các bệnh lý tiềm ẩn cần được điều trị.

Đặc biệt, nếu tiểu gấp xuất hiện một cách đột ngột và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của bạn, chẳng hạn như gây mất ngủ, cản trở công việc hoặc hạn chế các hoạt động xã hội, việc tìm kiếm sự giúp đỡ y tế chuyên môn là vô cùng quan trọng.

Cách phòng ngừa tiểu gấp là gì?

Ngay cả khi điều trị thành công, tiểu gấp vẫn có thể tái phát nếu không duy trì lối sống lành mạnh. Phòng ngừa chủ động giúp giảm nguy cơ này và bảo vệ đường tiết niệu. Để phòng ngừa, bạn hãy lưu ý 6 điều sau đây:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân gây áp lực lên bàng quang và cơ sàn chậu, làm tăng nguy cơ tiểu gấp. Hãy cố gắng đạt và duy trì chỉ số BMI khỏe mạnh (18,5-23 cho người châu Á) thông qua chế độ ăn uống cân bằng và tập luyện thường xuyên.
• Tránh các chất kích thích bàng quang: Hạn chế tối đa hoặc loại bỏ caffeine (trong cà phê, trà, nước ngọt), rượu bia, đồ uống có ga, cũng như các thực phẩm cay nóng và có tính axit cao, vì chúng có thể kích thích bàng quang và làm trầm trọng thêm các triệu chứng tiểu gấp.
• Duy trì lịch đi tiểu đều đặn: Tập thói quen đi tiểu theo một lịch trình cố định, khoảng mỗi 3-4 giờ một lần, ngay cả khi bạn không cảm thấy buồn tiểu. Điều này giúp bàng quang duy trì khả năng kiểm soát và tránh tình trạng bàng quang bị kích thích do chứa quá nhiều nước tiểu.
• Tập luyện cơ sàn chậu thường xuyên: Thực hiện bài tập Kegel đều đặn hàng ngày là một biện pháp quan trọng để duy trì sức mạnh của cơ sàn chậu. Cơ sàn chậu khỏe mạnh giúp hỗ trợ bàng quang và niệu đạo, giảm nguy cơ tiểu gấp và tiểu không tự chủ.
• Kiểm soát tốt các bệnh mạn tính: Nếu bạn mắc các bệnh mạn tính như tiểu đường, cao huyết áp hoặc các bệnh lý thần kinh, việc tuân thủ phác đồ điều trị và kiểm soát tốt các bệnh này sẽ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của chúng lên chức năng bàng quang.
• Cân nhắc sử dụng sản phẩm hỗ trợ duy trì như Vương Niệu Đan có thể được sử dụng theo liệu trình hoặc định kỳ để hỗ trợ duy trì chức năng bàng quang khỏe mạnh và giúp ngăn ngừa nguy cơ tái phát tiểu gấp.

Tiểu gấp hoàn toàn có thể được kiểm soát hiệu quả nếu bạn tuân thủ các phương pháp điều trị và chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa. Đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và có một kế hoạch quản lý tình trạng tiểu gấp phù hợp với bạn.

Câu hỏi thường gặp về bệnh tiểu gấp

Tiểu gấp có chữa được không?

Có, tiểu gấp hoàn toàn có thể điều trị được. Tùy vào nguyên nhân, tiểu gấp có thể được điều trị bằng thay đổi lối sống (giảm caffeine, tập Kegel), sử dụng thuốc kê đơn, hoặc các sản phẩm hỗ trợ như Vương Niệu Đan. Trong một số trường hợp nặng hoặc kháng trị, can thiệp nâng cao như tiêm Botox hoặc phẫu thuật có thể được cân nhắc.

Uống ít nước có giúp giảm tiểu gấp không?

Uống ít nước không giúp giảm tiểu gấp mà có thể gây hại. Nước tiểu cô đặc do uống ít nước thực tế còn kích thích bàng quang mạnh hơn, làm trầm trọng thêm tình trạng tiểu gấp. Nên duy trì lượng nước uống đủ (1,5-2 lít/ngày), phân bố đều trong ngày và giảm uống vào buổi tối để giảm tiểu đêm.

Uống thuốc gì để trị bệnh tiểu gấp?

Thuốc điều trị tiểu gấp phụ thuộc vào nguyên nhân và cần được bác sĩ kê đơn sau khi thăm khám. Các nhóm thuốc chính bao gồm thuốc kháng muscarinic (oxybutynin, tolterodine, solifenacin) và thuốc chủ vận beta-3 (mirabegron) để giảm co thắt bàng quang. Nếu tiểu gấp do viêm nhiễm, kháng sinh có thể được chỉ định. Sản phẩm hỗ trợ như Vương Niệu Đan cũng giúp cải thiện triệu chứng một cách an toàn.

Tài liệu tham khảo:

(*1) - "https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12811491/"

(*2) - "https://tietnieuthanhoc.com/pictures/Guideline%20OAB%20Final.pdf"