Trẻ đi tiểu nhiều lần trong ngày có sao không? Nguyên nhân và cách chữa

Trẻ đi tiểu nhiều lần trong ngày là hiện tượng trẻ đi tiểu với tần suất vượt quá mức bình thường, cụ thể là trên 15 lần mỗi ngày. Hiện tượng này xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau từ sinh lý bình thường đến dấu hiệu  bệnh lý cảnh báo vấn đề sức khỏe cần điều trị sớm ở trẻ. Bài viết này sẽ giúp phụ huynh hiểu rõ nguyên nhân khiến trẻ đi vệ sinh nhiều lần trong ngày, cách nhận biết và phương pháp điều trị hiệu quả.

Trẻ đi tiểu nhiều lần trong ngày là bệnh gì?

Thông thường, trẻ sơ sinh đi tiểu nhiều (20-25 lần/ngày) do chế độ ăn sữa. Tuy nhiên, đối với trẻ trên 4 tuổi có hiện tượng tiểu nhiều hơn 10 lần/ngày, kèm theo tiểu đêm thường xuyên hoặc tiểu liên tục mỗi 30 phút có thể là dấu hiệu rối loạn đường tiểu. Nếu kèm theo nước tiểu đục, hôi có thể do nhiễm trùng tiết niệu hoặc đái tháo nhạt.

Dưới đây là bảng thống kê tần suất đi tiểu bình thường ở trẻ theo độ tuổi:

Một số dấu hiệu, triệu chứng điển hình của tình trạng đi tiểu nhiều lần ở trẻ em có thể bao gồm việc trẻ thường xuyên xin đi tiểu, đi tiểu với lượng nhỏ mỗi lần, có thể kèm theo tiểu gấp (buồn tiểu đột ngột, khó nhịn) hoặc tiểu không kiểm soát (tè dầm).

Sự khác biệt về tần suất đi tiểu theo độ tuổi và sinh lý phát triển là do dung tích bàng quang của trẻ tăng dần theo thời gian. Ở trẻ sơ sinh, bàng quang có dung tích nhỏ (30-60ml), do đó trẻ cần đi tiểu thường xuyên hơn. Khi trẻ lớn lên, bàng quang phát triển và có khả năng chứa được nhiều nước tiểu hơn (đến 250-300ml ở trẻ 10 tuổi), dẫn đến tần suất đi tiểu giảm đi.

Theo thông tin từ Bệnh Viện Nhi Đồng TP.HCM, có đến 5% đến 10% trẻ trên 5 tuổi có rối loạn đi tiểu. Khi được 2 tuổi, trẻ bắt đầu cảm nhận được cảm giác đầy bàng quang và bắt đầu từ đó trẻ có thể kiểm soát được việc đi tiểu vào ban ngày. Từ 5 tuổi trở lên trẻ có thể kiểm soát được việc đi tiểu như người lớn. Do vậy, trẻ trên 5 tuổi mà chưa kiểm soát được việc đi tiểu cần phải được đưa đến bác sĩ để được thăm khám. (*Nguồn)

Nguyên nhân nào khiến trẻ đi tiểu nhiều lần trong ngày?

Tiểu nhiều lần ở trẻ em xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau bao gồm 3 nhóm chính: sinh lý, tâm lý và bệnh lý. Việc xác định chính xác nguyên nhân giúp phụ huynh có hướng xử trí phù hợp và hiệu quả.

Do sinh lý

Tiểu nhiều lần do sinh lý không đi kèm các triệu chứng bất thường như đau rát hay khó chịu khi đi tiểu. Nguyên nhân thường gặp là thói quen uống nhiều nước, đặc biệt là đồ uống có tính lợi tiểu như nước trái cây, trà hoặc đồ uống có gas. Bên cạnh đó, chế độ ăn nhiều muối khiến cơ thể trẻ giữ nước, sau đó thải ra nhiều nước tiểu để điều hòa lại cân bằng.

Ngoài ra, thời tiết cũng tác động đến tần suất đi tiểu ở trẻ. Khi trời lạnh, mạch máu ở ngoài da co lại, máu dồn về thận nhiều hơn, làm thận sản xuất ra nhiều nước tiểu hơn, khiến bé đi tiểu thường xuyên hơn. Còn khi trời nóng, bé uống nhiều nước để giải nhiệt nên cũng đi tiểu nhiều lần hơn bình thường.

3 nguyên nhân từ sinh lý gây tiểu nhiều ở trẻ mà phụ huynh cần nắm.

Do tâm lý

Tâm lý ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động đi tiểu của trẻ. Khi trẻ căng thẳng, lo lắng hoặc sợ hãi, cơ thể giải phóng hormone adrenaline làm tăng áp lực lên bàng quang, khiến trẻ cảm thấy buồn tiểu thường xuyên hơn. Những thay đổi lớn trong cuộc sống như chuyển trường, thay đổi môi trường học tập hoặc áp lực từ gia đình có thể khiến trẻ tiểu nhiều lần.

Ngoài ra, rối loạn đi tiểu chức năng – tình trạng trẻ đi tiểu không đúng cách do tâm lý, cũng gây ra hiện tượng tiểu nhiều lần. Phụ huynh cần trao đổi, lắng nghe và tạo môi trường an toàn để trẻ chia sẻ về những lo lắng, giúp giảm bớt căng thẳng tâm lý.

Trẻ đi tiểu nhiều do stress, áp lực là một trong nguyên nhân khiến bé tiểu thường xuyên.

Do bệnh lý

Nhiều bệnh lý có thể gây tiểu nhiều lần ở trẻ em, nhiễm trùng đường tiết niệu là nguyên nhân phổ biến với các triệu chứng như tiểu nhiều, tiểu gấp, tiểu buốt và đôi khi sốt cao. Viêm bàng quang khiến dung tích bàng quang giảm, kích thích cảm giác buồn tiểu thường xuyên.

Bệnh đái tháo đường cũng khiến thận lọc nhiều glucose, làm tăng sản xuất nước tiểu để đào thải đường. Các bệnh lý về cấu trúc đường tiết niệu như hẹp niệu đạo, bàng quang tăng hoạt hoặc túi thừa bàng quang cũng gây tiểu nhiều lần. Táo bón cũng là nguyên nhân gián tiếp khi phân cứng trong trực tràng chèn ép bàng quang, giảm dung tích chứa nước tiểu.

5 bệnh lý thường gặp ở trẻ gây tiểu nhiều mà bố mẹ cần biết.

Cách chữa đi tiểu nhiều lần trong ngày ở trẻ an toàn và hiệu quả

Việc điều trị tiểu nhiều lần ở trẻ phải dựa trên nguyên nhân gây bệnh. Phương pháp điều trị bao gồm hai hướng chính: điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và các biện pháp điều trị tại nhà không dùng thuốc.

Điều trị bằng thuốc (theo chỉ định Bác sĩ)

Điều trị bằng thuốc chỉ nên thực hiện khi có chỉ định chính xác từ bác sĩ chuyên khoa, phù hợp với từng nguyên nhân bệnh lý cụ thể gây tiểu nhiều lần ở trẻ em:

• Đối với nhiễm trùng đường tiết niệu: Bác sĩ thường kê đơn kháng sinh như Clavulanic kết hợp Amoxicillin hoặc Cefixim  với liều lượng phù hợp theo cân nặng trẻ. Liệu trình điều trị kéo dài 5-7 ngày đối với nhiễm trùng đơn giản và 10-14 ngày đối với nhiễm trùng phức tạp.
• Đối với táo bón: Trong trường hợp nhẹ, bác sĩ thường chỉ định sử dụng men vi sinh (probiotic) giúp trẻ bổ sung lợi khuẩn, tăng hấp thu, cải thiện phân và giảm táo bón. Thông thường, trẻ sẽ thấy cải thiện tình trạng tiểu nhiều lần sau 3-5 ngày điều trị táo bón.
• Trường hợp bàng quang tăng hoạt: Bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng cholinergic như Oxybutynin giúp giảm co thắt cơ bàng quang không tự chủ, tăng dung tích bàng quang. Hiệu quả thường thấy rõ sau 1-2 tuần sử dụng.

Tóm tắt các biện pháp điều trị bệnh nền cho trẻ tiểu nhiều.

Lưu ý: Thuốc kháng cholinergic có thể gây một số tác dụng phụ như khô miệng, táo bón hoặc mờ mắt tạm thời nhưng thường nhẹ và có thể kiểm soát được bằng điều chỉnh liều lượng.

Điều trị tại nhà không sử dụng thuốc

Điều trị tại nhà không dùng thuốc phù hợp với trường hợp tiểu nhiều lần do nguyên nhân sinh lý hoặc bệnh lý nhẹ bao gồm các biện pháp:

• Điều chỉnh thói quen uống nước: Trẻ cần uống đủ nước (6-8 ly/ngày tùy theo độ tuổi), nhưng tránh uống quá nhiều vào buổi tối. 
• Thiết lập thói quen đi tiểu đúng cách: Xây dựng lịch đi tiểu cố định (cứ 2-3 giờ một lần) giúp rèn bàng quang giữ nước lâu hơn. Hướng dẫn trẻ ngồi thoải mái khi đi tiểu, không vội vàng, để bàng quang được làm trống hoàn toàn. Tránh để trẻ nhịn tiểu quá lâu vì điều này gây kích ứng bàng quang.
• Hướng dẫn trẻ vệ sinh đúng cách đặc biệt là vệ sinh vùng sinh dục sạch sẽ sau khi đi tiểu, tránh dùng xà phòng gây kích ứng.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Hạn chế thực phẩm gây kích ứng bàng quang như đồ ăn cay, nhiều đường hoặc trái cây có tính axit cao. Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây ít axit và ngũ cốc nguyên cám giúp phòng ngừa táo bón.
• Tạo môi trường tâm lý thoải mái: Giảm căng thẳng bằng cách trò chuyện với trẻ, tạo không gian vui vẻ và an toàn. Khuyến khích trẻ chia sẻ vấn đề ở trường học hoặc xã hội để giảm áp lực tâm lý và cải thiện tình trạng tiểu nhiều lần.
• Tẩy giun định kỳ để phòng ngừa vi khuẩn xâm nhập gây viêm tiết niệu, đặc biệt ở bé gái.

Điều trị không dùng thuốc cho chứng tiểu nhiều ở trẻ. 

Các phương pháp dân gian hỗ trợ chữa trị đi tiểu nhiều ở trẻ

Một số bài thuốc dân gian có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng đi tiểu nhiều ở trẻ em, nhưng chỉ nên áp dụng cho những trường hợp nhẹ và cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng:

• Nước giá đỗ luộc: Có tính mát, thanh nhiệt, giúp giảm tiểu nhiều lần ở trẻ.
• Nước hoặc trà râu ngô: Giúp lợi tiểu, thanh nhiệt, làm sạch đường tiết niệu.
• Câu kỷ tử: Có tác dụng bổ thận, tráng dương, cải thiện tiểu nhiều, đặc biệt tiểu đêm.
• Một số bài thuốc khác như cháo đậu đỏ với mề gà, trứng gà với lá sinh địa cũng được dùng trong việc hỗ trợ chữa trị chứng tiểu nhiều lần trong ngày ở trẻ em.

Hiện tượng trẻ đi tiểu nhiều lần trong ngày không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng nhưng phụ huynh cần quan sát kỹ để phân biệt giữa nguyên nhân sinh lý bình thường và các vấn đề bệnh lý cần điều trị. Việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống và tạo môi trường tâm lý thoải mái thường mang lại hiệu quả tốt trong nhiều trường hợp.

Quan trọng nhất, phụ huynh cần nhận biết các dấu hiệu bất thường kèm theo tiểu nhiều lần như đau khi đi tiểu, sốt, hay tiểu máu để đưa trẻ đi khám kịp thời. Với phương pháp chăm sóc phù hợp, hầu hết trẻ đều vượt qua được tình trạng này và phát triển bình thường.

Câu hỏi thường gặp về trẻ đi tiểu nhiều lần trong ngày

Bé tiểu nhiều lần trong ngày khi nào cần đưa đi khám?

Nên đưa trẻ đi khám ngay nếu trẻ có các dấu hiệu sau (áp dụng cho mọi độ tuổi):

• Tiểu nhiều kèm đau, sốt, nôn, mệt mỏi.
• Trẻ tiểu đêm nhiều lần, tiểu không tự chủ (dù đã biết đi vệ sinh).
• Dấu hiệu mất nước (khô miệng, mắt trũng) hoặc sụt cân.
• Trẻ uống nước quá nhiều không rõ lý do.

Cách xử lý tại nhà khi trẻ đi tiểu quá nhiều lần trong ngày?

Áp dụng cho trẻ từ 3 tuổi trở lên:

• Theo dõi: Ghi lại số lần đi tiểu, lượng nước uống và các triệu chứng kèm theo.
• Tạo thói quen đi vệ sinh: Nhắc trẻ đi tiểu đều đặn 3–4 giờ/lần, tránh nhịn tiểu.
• Giảm căng thẳng: Trò chuyện để trẻ thoải mái, tránh la mắng khi trẻ đi tiểu nhiều.