Bệnh viêm đường tiết niệu và những thông tin cần lưu ý

Bệnh viêm đường tiết niệu đang ngày càng phổ biến với tỷ lệ ca mắc bệnh ngày càng cao. Nếu phát hiện và điều trị sớm bệnh sẽ được chữa khỏi hoàn toàn, tuy nhiên nếu không điều trị nó sẽ dẫn đến nhiều biến chứng gây ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh thậm chí gây tử vong. Vậy nguyên nhân gây bệnh do đâu? Cách điều trị ra sao?

Tổng quát chung về bệnh

Viêm đường tiết niệu là gì?

Viêm đường tiết niệu hay còn gọi là viêm đường tiểu bệnh xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào nước tiểu khiến bộ phận trong hệ tiết niệu bị viêm nhiễm. 

Hiện nay bệnh được phân loại dựa theo 3 cách: 

• Phân loại bệnh dựa vào vị trí: nhiễm trùng hệ tiết niệu trên (viêm bể thận, viêm thận, áp xe thận, thận hư mủ, viêm thận ngược chiều), nhiễm trùng hệ niệu dưới (viêm niệu đạo, viêm bàng quang, viêm tuyến tiền liệt, viêm tinh hoàn…). 
• Phân loại dựa vào mức độ tái phát bệnh: gồm có nhiễm khuẩn hệ tiết niệu tái đi tái lại nhiều lần, nhiễm khuẩn hệ tiết niệu riêng lẻ, nhiễm khuẩn hệ tiết niệu tái diễn, nhiễm khuẩn niệu tái phát. 
• Phân loại bệnh dựa trên diễn biến: nhiễm trùng biến chứng và nhiễm trùng không biến chứng. Trong đó, nhiễm trùng biến chứng là trường hợp bệnh tái diễn lại nhiều lần thường gặp nhiều ở trường hợp người bệnh có vấn đề về hệ tiết niệu như rối loạn thần kinh…..

Yếu tố nguy cơ  

• Trẻ em dưới 5 tuổi: trẻ trong độ tuổi này ít khi mắc bệnh về tiết niệu, nếu có bệnh sẽ xuất hiện nhiều ở bé nam bởi những nguyên nhân như dị tật đường tiết niệu khiến nước tiểu ứ đọng tạo môi trường thuận tiện cho vi khuẩn phát triển và cư trú. 
• Trẻ trong độ tuổi đi học: đa số trường hợp mắc bệnh trong nhóm tuổi này thường do vấn đề về vệ sinh. 
• Nhóm người trưởng thành cho tới 65 tuổi: số lượng ca mắc bệnh ở nữ giới chiếm đa số cấu tạo niệu đạo ở nữ ngắn hơn so với nam giới từ do đó vi khuẩn dễ dàng xâm nhập và gây bệnh. Còn ở nam giới, tỷ lệ ca bệnh rất ít bệnh chỉ gặp nhiều ở những bệnh nhân bị bệnh về tuyến tiền liệt, bệnh sỏi tiết niệu hoặc trước đó từng can thiệp biện pháp y tế vào hệ tiết niệu như đặt catheter.  

Bệnh gặp nhiều ở phụ nữ với triệu chứng đau bụng dưới hoặc đau quanh xương chậu 

Nguyên nhân viêm đường tiết niệu

Viêm nhiễm đường tiết niệu thường xảy ra khi đường tiết niệu bị tấn công bởi vi khuẩn, chúng đi vào cơ thể thông qua đường niệu đạo lâu ngày sẽ lây lan sang bàng quang. 95% nguyên nhân gây bệnh hiện nay là do vi khuẩn gây nên trong đó vi khuẩn E.coli (Escherichia coli) chiếm tới 80%. Loại vi khuẩn này thường khu trú trong đường ruột, chúng thường khu trú nhiều tại vùng da trên hậu môn và có thể xâm nhập vào đường tiết niệu nếu người bệnh vệ sinh sai cách hoặc vệ sinh không đúng cách. Đặc biệt, nguy cơ viêm nhiễm ở nữ giới cao hơn nam bởi niệu đạo ở nữ có cấu tạo ngắn và gần hậu môn hơn làm vi khuẩn xâm nhập dễ dàng hơn. 

Bệnh ở nam giới 

• Hầu hết trường hợp bệnh đều do vi khuẩn E.coli gây nên 
• Viêm bao quy đầu, vệ sinh hàng ngày không đúng cách 
• Do quan hệ tình dục thô bạo gây chấn thương dương vật dẫn tới nguy cơ cao bị viêm niệu đạo. 
• Một vài yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh khác có thể kể tới như sỏi thận, sỏi bàng quang, phì đại tuyến tiền liệt. 

Bệnh ở nữ giới 

• Nhịn tiểu quá lâu, vệ sinh vùng kín không sạch sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và phát triển gây bệnh tại niệu đạo. 
• Quan hệ tình dục không đúng cách, không vệ sinh âm đạo trước và sau khi quan hệ. 
• Do dùng băng vệ sinh kém chất lượng.
• Một vài yếu tố gây bệnh khác có thể kể tới như sỏi tiết niệu, viêm đường tiết niệu, bệnh về bàng quang hoặc do mang thai. 

Lưu ý: Bệnh về đường tiết niệu khi mang thai đang ngày càng phổ biến và cũng là bệnh gặp nhiều nhất ở thai phụ. Bệnh gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé như sinh non, sảy thai, nhiễm khuẩn sơ sinh…..

Vi khuẩn E.coli nguyên nhân hàng đầu gây bệnh viêm nhiễm hệ tiết niệu

Triệu chứng viêm đường tiết niệu

Triệu chứng chung của bệnh 

Triệu chứng của bệnh sẽ tùy thuộc vào mức độ và tình trạng bệnh của từng bệnh nhân. Ở giai đoạn nhẹ bệnh hầu như không có bất cứ triệu chứng khác thường nào nhưng khi bệnh phát triển nặng hơn thì biểu hiện bệnh càng rõ ràng hơn: 

• Luôn buồn tiểu hoặc cảm thấy nóng rát khi đi tiểu 
• Tiểu nhiều lần trong ngày nhưng nước tiểu ít trong mỗi lần đi 
• Có bọt trong nước tiểu 
• Nước tiểu đổi màu có thể chuyển sang hồng, nâu hoặc màu giống coca (đây là khi có máu xuất hiện trong nước tiểu)
• Nước tiểu có mùi khó chịu 
• Với phụ nữ còn còn xuất hiện thêm tình trạng đau ở vùng xương chậu hoặc xung quanh vùng xương mu. 

Triệu chứng cụ thể 

Nhiễm trùng ở thận 

• Sốt cao 
• Ớn lạnh 
• Cơ thể run rẩy 
• Buồn nôn hoặc nôn 
• Đau lưng, đau xương hông 

Nhiễm trùng ở bàng quang 

• Nước tiểu có xuất hiện máu 
• Tiểu nhiều lần trong ngày, tiểu buốt 
• Khó chịu ở bụng dưới 

Nhiễm trùng ở niệu đạo 

• Nóng rát khi đi tiểu 
• Tiểu ngắt quãng, đau khi đi tiểu…. 

Màu sắc nước tiểu thay đổi là dấu hiệu viêm đường tiết niệu thường gặp 

Viêm đường tiết niệu có nguy hiểm không? 

Bệnh kéo dài không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe bệnh nhân mà còn để lại nhiều biến chứng gây khó khăn cho quá trình điều trị, cụ thể: 

Nhiễm trùng thận 

Nhiễm trùng thận là biến chứng bệnh nguy hiểm nhất. Vì khi này vi khuẩn gây bệnh khu trú tại bàng quang sau đó chúng đi ngược lên thận không những làm ảnh hưởng tới hoạt động của thận mà còn gây sưng, viêm, phù nề thận. 

Ngoài ra, các độc tố và chất cặn bã ứ đọng trong thận sẽ dẫn đến những tổn thương và xơ hóa thận. Nếu tiếp tục kéo dài tình trạng này sẽ để lại hệ quả không nhỏ điển hình như suy thận, bệnh về huyết áp…. 

Nhiễm trùng tái phát 

Bệnh sẽ tái đi tái lại nhiều lần khi không tìm được phương pháp chữa trị phù hợp. Để nhận biết bệnh có phải nhiễm trùng tái phát hay không bệnh nhân có thể dựa trên 1 trong 2 dấu hiệu sau: 

• Viêm nhiễm lặp lại từ 2 - 3 lần kéo dài từ 4 - 6 tháng. 
• Viêm nhiễm nhiều hơn 4 lần trong vòng 1 năm. 

Nhiễm trùng huyết 

Khi bệnh không được chữa trị đúng cách hoặc chữa trị không dứt điểm sẽ tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập vào máu nhất là trong thời gian viêm nhiễm bùng phát. Tình trạng này tiếp diễn lâu ngày sẽ dẫn đến nhiễm trùng toàn thân kèm với đó là triệu chứng ớn lạnh, sốt cao, nhịp tim không ổn định, chóng mặt, hoa mắt….Và nếu nhiễm trùng lan sang thận có thể sẽ gây tử vong. 

Ảnh hưởng thai kỳ (đối với phụ nữ đang mang thai) 

Viêm đường tiết niệu là bệnh cực kỳ nguy hiểm đối với phụ nữ mang thai. Bệnh sẽ làm ảnh hưởng xấu tới sự phát triển của thai nhi trong bụng mẹ. Nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời bệnh sẽ làm tăng khả năng nhiễm trùng thai, nhiễm trùng nước ối thậm chí dọa sinh non, bé sinh ra thiếu cân….. 

Viêm nhiễm đường tiết niệu bệnh ảnh hưởng xấu tới sức khỏe mẹ bầu 

Ảnh hưởng đến đời sống tình dục 

Ở nam giới, khi xuất hiện bệnh sẽ gây đau khi xuất tinh hoặc có máu trong tinh dịch. Ngược lại, với nữ giới biểu hiện rõ nhất của bệnh là tình trạng đau âm đạo, đau bụng dưới. Tất cả triệu chứng này đều để lại nỗi sợ khi quan hệ, từ đó khiến đời sống tình dục giảm sút. 

Bên cạnh đó, bệnh còn có khả năng lây lan sang các bộ phận khác: 

• Với nam giới: viêm nhiễm lây lan sang ống dẫn tinh, tinh hoàn. 
• Với các chị em: viêm nhiễm sẽ lây sang buồng trứng và tử cung. 

Cách chữa viêm đường tiết niệu

Tùy vào mức độ, tình trạng bệnh của bệnh nhân bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp, cụ thể: 

Nhiễm trùng hệ niệu dưới - viêm bàng quang

• Bệnh do vi khuẩn: thường bác sĩ sẽ cho người bệnh uống kháng sinh đường uống như Augmentin, Cefuroxim bởi độ hiệu quả nó đem đến. Ở phương pháp này theo dõi tế bào nước tiểu là cách thường làm để đánh giá mức độ hiệu quả trong quá trình điều trị. 
• Bệnh do virus: bệnh nhân cần uống nhiều nước mỗi ngày kết hợp với đó là đơn kê vitamin C + thuốc kháng histamin. 
• Bệnh không triệu chứng bệnh nhân chỉ cần theo dõi thêm tại nhà cũng như chưa cần điều trị bằng thuốc. 

Nhiễm trùng đường tiểu trên - viêm bể thận 

• Đối với ca bệnh dưới 1 tuổi: cần nhập viện điều trị bằng kháng sinh tĩnh mạch tối thiểu 3 ngày, khi hết sốt các bé sẽ được điều trị tiếp bằng kháng sinh trong khoảng 11 ngày. Sau đó theo dõi tình trạng bệnh để chắc chắn bé đã khỏi bệnh chưa. 
• Tiêm kháng sinh cephalosporin kết hợp với aminoglycosid, tiêm tới khi bệnh nhân hết sốt có thể chuyển sang dạng uống. Tuy nhiên không nên dùng aminoglycosid kéo dài bởi nó có thể gây độc tố trong thận.
• Dùng trimethoprim hoặc nitrofurantoin đối với bệnh nhân bị nhiễm trùng lặp lại hoặc những ca bệnh có dị tật ở thận. 
• Cuối cùng những ca bệnh bị nhiễm trùng do giải phẫu hoặc bị biến chứng gây mủ cần phẫu thuật để điều trị. 

Ngoài ra, với những trường hợp bệnh không đáp ứng điều trị bằng thuốc hoặc bị biến chứng tại thận, áp xe thận, thận mủ…. Nếu không được phẫu thuật và chấm dứt hoàn toàn sẽ khiến bệnh tái đi tái lại nhiều lần và có khả năng dẫn đến biến chứng nặng gây nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân. 

Điều trị nội khoa bằng thuốc là cách phổ biến để đẩy lùi triệu chứng khó chịu của bệnh

Ngăn ngừa bệnh tại nhà 

Thói quen sống tốt và chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất là cách đơn giản để phòng ngừa và đẩy lùi bệnh ngay tại nhà: 

• Làm đúng theo hướng dẫn của bác sĩ trong quá trình điều trị.
• Luôn vui vẻ, giữ trạng thái lạc quan tránh căng thẳng áp lực, tác động khiến bệnh thêm tồi tệ hơn. 
• Kiểm tra, thăm khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần để kịp thời phát hiện những bất thường. 
• Ăn uống đủ chất, thay đổi thực đơn hàng ngày, thường xuyên bổ sung vitamin C cho cơ thể.
• Uống đủ nước mỗi ngày hoặc có thể bổ sung thêm nước râu ngô, nước bông mã đề để vừa làm loãng nước lọc lại vừa loại bỏ bớt vi khuẩn gây bệnh. 
• Không nhịn tiểu bởi nhịn tiểu sẽ tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn gây bệnh xâm nhập và phát triển trong niệu đạo. 
• Vệ sinh sạch sẽ mỗi ngày, với trẻ nhỏ nên thay tã trước khi đi ra ngoài còn với nữ giới cần thay băng vệ sinh cách 3 - 4 tiếng/ lần. 

Viêm đường tiết niệu là bệnh thường gặp, bệnh có thể chữa khỏi và chấm dứt hoàn toàn triệu chứng nếu được phát hiện và chữa trị đúng lúc. Bên cạnh đó, trong quá trình tiếp nhận điều trị nếu thấy có biểu hiện khác thường bệnh nhân nên dùng thuốc và liên hệ ngay tới bác sĩ điều trị để được cứu chữa kịp thời tránh những biến chứng xấu gây ảnh hưởng tới sức khỏe.

Xem thêm: 

• Đi tiểu nhiều lần trong ngày có bọt
• Mỗi lần đi tiểu bao nhiêu ml là bình thường
• Đi TIỂU ĐÊM nhiều lần là bệnh gì